Kuamka kabla ya alfajiri

Kuamka kabla ya alfajiri (Kiarabu: القيام بالسحر) katika fasihi ya Kiislamu maana yake ni kuwa macho kabla ya adhana ya alfajiri ambapo inaelezwa kuwa, miongoni mwa faida zake ni kusamehewa madhambi na kujibiwa dua. Kwa mujibu wa hadithi mbalimbali, Maasumina (a.s) walikuwa wakiamka na kubakia macho kabla ya adhana ya alfajiri kwa ajili ya kusali Sala ya usiku na kusoma dua Sahar (dua ya daku) katika mwezi wa Ramadhani ni miongoni mwa amali ambazo zimekokotezwa na kuusiwa wakati wa kuwa macho kabla ya adhana ya alfajiri.

Katika baadhi ya nchi ni ada na mazoezi kupiga madufu na ngoma, sambamba na kusoma kaswida za kuamsha watu kula daku katika masiku ya mwezi Mtukufu wa Ramadhani.

Maana na Utambuzi

Kuamka kutoka usingizini kabla ya adhana ni kuwa macho wakati kuchomoza jua na adhana ya alfajiri [1] na kwa mujibu wa baadhi ya hadithi maana yake ni kabla ya kuchomoza alfajiri ya kweli (adhana ya alfajiri). [2] Neno Sahar katika kamusi mbalimbali limeelezwa kuwa lina maana ya ((mwisho wa usiku)), [4] ((kabla ya kuchomoza alfajiri)), [5] ((muda mchache kabla ya asubuhi)) [6] na kipindi ambacho giza la usiku linapochanganyika na mwanga wa mchana". [7]

Neno Sahar limetumika katika Aya isemayo: ((وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالْأَسْحَارِ ; na wanao omba maghafira kabla ya alfajiri)). Surat al-Imran- 17. Fakhruddin Turayhi (aliaga dunia 1087), mtambuzi wa lugha wa Kishia amesema ina maana ya, muda mchache kabla ya alfajiri. [8]

Nafasi

Maudhui ya Sahar (kabla ya alfajiri) imejadiliwa katika vitabu vya hadithi katika milango inayohusiana na Saumu [9] na Sheikh Kulayni (aliaga dunia 329 Hijiria) msomi na mtaalamu wa elimu ya hadithi wa Kishia ameleta hadithi kuhusiana na Sahar katika mlango wa "Auqat va Hallat ke dar an omidi ast dua mustjaba shavad" (nyakati na hali ambazo kuna matumaini ya dua kujibiwa). [10] Katika vitabu vya Fiqhi pia Sahar (kabla ya alfajiri) imejadiliwa katika mlango wa Saumu [11] na nyakati za Sala za sunna. [12]

Wataalamu wa elimu ya Irfan wameelezea katika athari zao suala la kuamka kabla ya alfajiri [13] na kumeashiriwa hilo katika mashairi ya Kifarsi kama ya Hafez [14], Malik al-Shu'araa Bahar [15] na mashairi ya wanazuoni na wasomi kama Mahdi Ilahi Qumshei [16].

Kuamka Kabla ya Alfajiri Maasumina (a.s)

Kwa mujibu hadithi mbalimbali, Ahlul-Bayt (a.s) walikuwa wakiamka kabla ya alfajiri na walikuwa wakijishughuilisha na kuomba dua na kunong'ona na Mwenyezi Mungu. [18] Kadhalika kwa mujibu wa hadithi zilizopokewa na Waislamu wa madhehebu ya Shia, moja ya nyakati ambazo Mitume walikuwa wakizichagua kwa ajili ya dua na kunong'ona na Mwenyezi Mungu ulikuwa ni wakati wa kabla ya alfajiri. [19]

Faida

Katika hadithi kumelezwa faida mbalimbali za kuamka kabla ya alfajiri na baadhi yake ni kusamehewa madhambi [20] na kujibiwa dua. [21] Kwa mujibu wa hadithi wakati watoto wa Nabii Ya'qub walipomtaka baba yao awaombee msahama kwa Mwenyezi Mungu kutokana na kosa walilokuwa wamefanya katika tukio la Yusuf, Nabii Ya'qub alichelewesha hilo mpaka wakati wa kabla ya kuchomoza jua (kabla ya alfajiri), kwani dua na kuomba msamaha katika wakati huu hutakabaliwa. [22]

Katika hadithi iliyopokewa kutoka kwa Imam Swadiq (a.s) amenukuliwa akieleza kwamba, kuomba maghufira watu kadhaa wakati wa kabla ya alfajiri, huwa kizingiti cha kushushwa adhabu, [23] na kwa mujibu wa hadithi nyingine, riziki hugawanywa wakati wa Sahar (kabla ya kuingia alfajiri). [24]

Amali

Imeusiwa na kutiiliwa mkazo katika hadithi mbalimbali juu ya kumuomba msamaha Mwenyezi Mungu wakati wa Sahar (kabla ya kuingia alfajiri). [25] Kupiga mswaki [26] na kusali Sala ya usiku, ni miongoni mwa amali na matendo yaliyousiwa na kukokotezwa kufanywa katika wakati huu wa kabla ya kuchomoza alfajiri. [27]

Kwa mujibu wa hadithi, ni mustahabu kusoma Dua Sahar katika mwezi wa Ramadhani [28] na kula daku kwa ajili ya wanaofunga saumu wakati wa kabla ya kuingia alfajiri. [29]

Ada na Mazoea

Ada ya kusoma kaswida za kuamsha watu kula daku katika mwezi wa Ramadhani ilikuweko nchini Iran na hilo hufanyika kabla ya kuingia alfajiri. [30. Inaelezwa kuwa, ada hii imeenea pia baina ya Waislamu wa India. [31] Ada ya kupiga ngoma na madufu kwa ajili ya kuwaamsha watu kula daku katika mwezi wa Ramadhani imezoeleza katika nchi kama Syria na hata katika nchi za Afrika Mashariki. Nchi Uturuki watu husoma mashairi kwa namna ya nyimbo wakati wa kuwaamsha watu kwa ajili ya kula daku katika mwezi wa Ramadhani.