Al-Hadi al-Abbasi

Kutoka wikishia

Mussa bin Mahdi bin Mansour (Kiarabu: الهادي العباسي) ni khalifa wa nne kutoka katika ukoo wa Bani Abbas. Hadi Abbas alishika hatamu za uongozi kwa takribani miezi 14. Katika zama za utawala wake, watu wa ukoo wa Alawi walikuwa chini ya uangalizi na posho na marupurupu yao yalikatwa. Katika zama za utawala wake kulitokea harakati na mapinduzi ya Sahib Fakhkh katika mji wa Madina ambayo yalikandamizwa na kusambaratishwa na khalifa. Hadi Abbasi alikuwa akiamini kwamba, Imamu Kadhim (a.s) ndiye aliyewachochea maalawi katika mapinduzi ya Fakhkh na kwa msingi huo kama vilivyosema baadhi ya vyanzo alikuwa akitaka kumuua Imamu Kadhim (a.s). Lakini akaaga dunia kabla ya kufanya alilolikusudia. Al-Hadi al-Abbasi alikuwa akifuata mkondo wa siasa za baba yake Mahdi al-Abbasi katika kuamiliana na wazandiki na aliwaangamiza wengi miongoni mwao.

Kwa mujibu wa vyanzo vya kihistoria, Hadi Abbasi alitaka kumfanya Jafar, mwanawe mdogo, kuwa mrithi wa kiti cha ufalme badala ya Harun, lakini hakufanikiwa, baada yake Harun ambaye ni kaka yake akawa khalifa.

Historia ya Maisha yake

Mussa bin Mahdi bin Mansour, aliyepewa lakabu ya al- Hadi, alikuwa khalifa wa nne wa Bani Abbas baada ya Safah, Mansour Dawaniqi na Mahdi Abbasi. [1] Lakabu yake ilikuwa Abu Jaafar [2] au Abu Muhammad. [3] Baba yake ni Mahdi Abbasi, na mama yake alikuwa kijakazi aliyeitwa Khayzaran [4] Alishika hatamu za Ukhalifa mwezi Muharram 169 Hijiria akiwa na umri wa miaka 25.[5] Mwanzoni mwa ukhalifa, alikuwa na umri mdogo zaidi ikilinganishwa na Makhalifa wa kabla yake. [6]

Mahdi Abbasi, yaani baba yake alikuwa akimjali sana Hadi, [7] kiasi kwamba, alipokuwa na umri wa miaka 16 alimfanya kuwa mrithi wa kwanza wa kiti cha uongozi na akawa kamanda wa jeshi. [8] Mwishoni mwa maisha yake, Mahdi alikuwa akifikiria kumfanya mwanawe mwingine yaani Harun kuchukua mahali pa Hadi (mrithi wa kiti cha ufalme), lakini alikufa kabla ya kufanikiwa kutekeleza hilo. [9]

Wakati baba yake anafariki dunia, Mahdi Abbasi alikuwa Jurjan Dinouri, Akhbar al-Tawaal, 1368, uk.386; Ibn Kathir, al-Badaiya wa al-Nahiya, Beirut, juzuu ya 10, uk.157; Ibn Atham, al-Futuh, 1411 AH, juzuu ya 8, uk.371; Ibn Qutiba, Al-Maarif, 1992, uk 380.</ref> na alikuwa katika vita na watu wa Tabaristan [10] na kaka yake Harun akala kiapo cha utii kwake siku hiyo hiyo [11] na akachukua pia baia (kwa ajili ya kaka yake) kutoka kwa shakhsia wakubwa wa familia ya Abbasi na makamanda wa jeshi.[12]

Khalifa wa nne wa Bani Abbas, yaani al-Hadi al-Abbasi, alitaka kuhamisha cheo cha urithi wa kiti cha utawala kutoka kwa kaka yake Harun hadi kwa mtoto wake wa miaka 7, [13] aliyekuwa akiitwa Jafar. [14] Alifanya juhudi nyingi katika njia hii. [15] Alijitahidi sana kumkinaisha Harun ili yeye mwenyewe aachie ngazi ya cheo hicho, lakini Harun alikimbia ili asikabidhi cheo cha urithi wa kiti cha utawala na hakurejea katika mji mkuu hadi kaka yake alipofariki dunia. [16]

Al-Hadi alikuwa na nguvu kimwili. [17] Ingawa anasifika kwa ushujaa na ustadi wake katika mambo ya serikali na vilevile kusamehe, wakati huo huo, amechukuliwa kuwa mtu katili, shujaa, shupavu na mwenye taasubi. [18] Al-Hadi al-Abbasi kutokana na kasoro aliyokuwa nayo katika midomo yake alijulikana kama "Musa Atbaq". [19] Alipendezwa na fasihi ya Kiarabu na historia na alipenda sana kuimba. [20]

Kifo

Alitawala kwa takriban miezi 14 na alifariki mwaka 170 Hijria huko Baghdad [21] akiwa na umri wa miaka 25 [22] au 26. [23] Sababu ya kifo chake, kulingana na wengine, ilikuwa ugonjwa, na kwa mujibu wa baadhi ya wengine aliuawa usingizini kwa amri ya mama yake. [24] Kaka yake Harun alimswalia na akazikwa katika eneo la Isabad huko Baghdad [25].

Muamala wake kwa Familia ya Alawi

Kwa mujibu wa vyanzo vya kihistoria, Hadi Abbasi alikuwa mkali kwa Maalawi na akawatendea ukatili na aliwakatia ruzuku na posho zote ambazo zilianishwa kwa ajili yao katika zama za utawala wa Mahdi al-Abbasi. [26] Abul Faraj Esfahani alisema vitendo hivyo vilitokana na khofu ya Alawi kufanya mapinduzi. [27] Hadi Abbasi pia aliwaamuru maajenti wna makachero wake kufuatilia nyendo zote za Alawi [28]na wawe wakienda kila usiku katika makao makuu ya utawala kwa ajili ya kusajili uwepo wao. [29]

Kukandamizwa Harakati ya Fakhkh

Makala Asili: Mapinduzi ya Shahid Fakh

Ukali na mbinyo wa Hadi Abbasi kwa kizazi cha Alawi katika Hijaz uliwaweka katika hali ya mbinyo; ili kuondokana na hali yao ya mtafaruku, walimgeukia mmoja wa wazee na shakhsia wakubwa wa Kialawi aliyeitwa Hussein bin Ali bin Hassan aliyejulikana kwa jina la Sahib Fakhkh, ambaye anatokana na wajukuu wa Imamu Hassan (a.s) na wakamhimiza na kumshajiisha aanzishe mapinduzi. [30] Pamoja na hayo baadhi wanaamini kuwa, Hussein bin Ali kwa muda mrefu nyuma alikuwa akitaka kuchukua serikali na alikuwa akaiona kuwa utawala huo ni haki ya Maalawi, na ukandamizaji wa Hadi Abbasi ulitoa fursa ya harakati na mapinduzi yake.[31]

Hussein bin Ali bin Hassan, baada ya kutayarishwa uwanja wa harakati hiyo, alianza harakati zake mwaka 169 Hijiria. [32] Kwanza aliiteka na kuikomboa Madina na kuwaachia huru wafungwa [33] na kuwafunga viongozi wa serikali ya Abbas [34] na akaufanya Msikiti wa Mtume kuwa makao makuu ya uongozi. Kisha akaelekea Makka na akapiga kambi katika bonde liitwalo Fakhkh, maili sita kutoka Makka. [35]

Katika hali hiyo, jeshi la serikali ya Abbas, chini ya uongozi wa Issa bin Mussa, lilifika eneo la Fakhkh [36] na baada ya mapigano, Hussein na masahaba wake walishindwa na kuuawa. [37] Tukio hili lilijulikana katika historia kama tukio la Fakhkh, na Hussein bin Ali baada ya hapo, alitambulika kama Shahidi Fakhkh au Sahib Fakhkh. [38] Kwa mujibu wa hadithi iliyonukuliwa kutoka kwa Imamu Jawadi (a.s) ni kwamba, baada ya tukio la Karbala, harakati ya Fakhkh lilikuwa tukio gumu zaidi la majaribu ya Ahlul-Bayt (a.s). ref> Bukhari, Surr al-Silsha al-Alawiyyah, 1963, uk. 14-15.</ref> Na kuna mambo mengi yaliyoandikwa kuhusiana na maombolezo ya tukio hili. [39]

Kuamiliana kwake na Imamu Kadhim (a.s)

Hadi Abbasi alikuwa akimtuhumu Imamu Musa Kadhim (a.s) ndiye aliyewachochea Alawiyyun katika mapinduzi ya Fakhkh na kwa msingi huo kama walivyosema baadhi ya watafiti ni kuwa alikuwa akitaka kumuua Imamu Kadhim (a.s). Lakini akaaga dunia kaba ya kufanya alilolikusudia. [40]

Kuendelea Sera za Kukabiliana na Wazandiki

Hadi Abbasi, kama alivyokuwa baba yake Mahdi, aliwachukia wazandiki na alikuwa akiwasaka na kuwaadhibu. [41] Aliangamiza kundi miongoni mwa wazandiki; [42]akiwemo Yazdan bin Badhan [43] na pia aliua kundi miongoni mwao ambao walikuwa wameanzisha harakati katika eneo la Jazira. [44]

Rejea

  1. ↑ Masoudi, Moruj al-Dahahab, 1409 AH, juzuu ya 3, uk. 324 na 501-502.
  2. ↑ Masoudi, al-Tanbiyyah na mwongozo, Cairo, uk.297.
  3. ↑ Ibn Athir, Al-Kamel, 1965, juzuu ya 6, uk.101; Ibn Atham, al-Futuh, 1411 AH, juzuu ya 8, uk.371; Ibn Qutiba, Al-Maarif, 1992, uk.381; Ibn Juzi, al-Muntazem, 1412 AH, juzuu ya 8, uk.305.
  4. ↑ Masoodi, Moruj al-Dahahab, 1409 AH, juzuu ya 3, uk. 324.
  5. ↑ Ibn Kathir, al-Badaiya wa al-Nahiya, Beirut, juzuu ya 10, uk. 157.
  6. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasid, 1380, uk.91.
  7. ↑ Ibn Kathir, al-Badaiya wa al-Nahiya, Beirut, juzuu ya 10, uk.159.
  8. ↑ Khizri, Historia ya Ukhalifa wa Abbas, 2003, uk.51.
  9. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasid, 1380, uk.91.
  10. ↑ Tabari, Historia ya Mataifa na Al-Muluk, 1387 A.H., Juz. 8, uk.187; Ibn Athir, Al-Kamel, 1965, juzuu ya 6, uk.87; Ibn Juzi, al-Muntazem, 1412 AH, juzuu ya 8, uk.305; Ibn Khaldun, Historia ya Ibn Khaldun, 1408 AH, juzuu ya 3, uk. 268.
  11. ↑ Ibn Juzi, al-Muntazem, 1412 AH, juzuu ya 8, uk.305.
  12. ↑ Yaqoubi, Tarikh Yaqoubi, Beirut, juzuu ya 2, uk. 404; Masoudi, Moruj al-Dahahab, 1409 AH, juzuu ya 3, uk. 324.
  13. ↑ Ibn Hazm, Jamrah Ansab al-Arab, 1403 AH, uk. 23.
  14. ↑ Masoudi, Moruj al-Dahahab, 1409 AH, juzuu ya 3, uk. 333; Ibn Kathir, al-Badaiya wa al-Nahiya, Beirut, juzuu ya 10, uk. 158; Ibn Moskawieh, Uzoefu wa Mataifa, 1379, juzuu ya 3, uk. 490.
  15. ↑ Ibn Athir, Al-Kamel, 1965, juzuu ya 6, uk.96.
  16. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasian, 1380, uk.94.
  17. ↑ Masoudi, al-Tanbiyyah na mwongozo, Cairo, uk 297.
  18. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasid, 1380, uk.91.
  19. ↑ Ibn Al-Omarani, Al-Inba, 1421 AH, uk. Ibn Athir, Al-Kamel, 1965, juzuu ya 6, uk.101.
  20. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasid, 1380, uk.92.
  21. ↑ Ibn Atham, al-Futuh, 1411 AH, juzuu ya 8, uk.372.
  22. ↑ Masoudi, al-Tanbiyyah na mwongozo, Cairo, uk 297.
  23. ↑ Yaqoubi, Tarikh Yaqoubi, Beirut, juzuu ya 2, uk. Ibn Athir, Al-Kamel, 1965, juzuu ya 6, uk.101.
  24. ↑ Ibn Moskawieh, Uzoefu wa Mataifa, 1379, juzuu ya 3, uk. Ibn Imad Hanbali, Shazerat al-Dhahab, 1406 AH, juzuu ya 2, uk.314.
  25. ↑ Tabari, Historia ya Mataifa na Al-Muluk, 1387 A.H., juzuu ya 8, uk.205; Yaqoubi, Tarikh Yaqoubi, Beirut, juzuu ya 2, uk.406; Dinori, Akhbar al-Twal, 1368, uk.386.
  26. ↑ Esfahani, Elaghani, 1994, vol.5, p.6.
  27. ↑ Isfahani, Elaghani, 1994, juzuu ya 5, uk. 6.
  28. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasid, 1380, uk.92.
  29. ↑ Hossein, historia ya kisiasa ya kutokuwepo kwa Imam wa kumi na mbili, 2003, uk. 67.
  30. ↑ Yaqoubi, Tarikh Yaqoubi, Beirut, juzuu ya 2, uk. 404.
  31. ↑ Isfahani, Muqatil al-Talbeyin, Beirut, uk.372.
  32. ↑ Ibn Kathir, al-Badaiya na al-Nahiya, Beirut, juzuu ya 10, uk. 157.
  33. ↑ Ibn al-Taqtaghi, al-Fakhri, 1418 AH, uk. 189.
  34. ↑ Khizri, Historia ya Ukhalifa wa Abbasid, 2003, uk.52.
  35. ↑ Ibn al-Taqtaghi, al-Fakhri, 1418 AH, uk. 190.
  36. ↑ Maqdisi, Al-Mishah na al-Tarikh, Beirut, juzuu ya 6, uk.99.
  37. ↑ Tabari, Historia ya Mataifa na Al-Muluk, 1387 AH, Juz.8, uk. 192-204; Masoudi, Moruj al-Dahahab, 1409 AH, juzuu ya 3, ukurasa wa 326-327; Esfahani, Muqatil al-Talbeyin, Beirut, uk. 364-385.
  38. ↑ Taqhosh, serikali ya Abbasid, 1380, uk.93.
  39. ↑ Masoodi, Moruj al-Dahahab, 1409 AH, juzuu ya 3, uk. 337.
  40. ↑ Hossein, historia ya kisiasa ya kutokuwepo kwa Imam wa kumi na mbili, 2003, uk. 67.
  41. ↑ Ibn Kathir, al-Badaiya na al-Nahiya, Beirut, juzuu ya 10, uk. 157.
  42. ↑ Ibn Athir, Al Kamal, 1965, juzuu ya 6, uk.89.
  43. ↑ Tabari, Historia ya Mataifa na Al-Muluk, 1387, juzuu ya 8, uk.190; Dhahabi, Tarikh al-Islam, 1413 AH, juzuu ya 10, uk.33.
  44. ↑ Khizri, Historia ya Ukhalifa wa Abbasid, 2003, uk.52.

Vyanzo

  • Ibn Athir, Ezzeddin, Al-Kamel, Beirut, Dar Sadir, 1965.
  • Ibn Atham al-Kufi, Abu Muhammad Ahmad, al-Futuh, utafiti wa Ali Shiri, Beirut, Dar al-Awtah, chapa ya kwanza, 1411 AH.
  • Ibn al-Taqtaqi, Muhammad bin Ali, al-Fakhri, utafiti wa Abdul Qadir Muhammad Mayo, Beirut, Dar al-Qalam al-Arabi, 1418 AH.
  • Ibn al-Omarani, Muhammad bin Ali bin Muhammad, Al-Inba fi Tarikh al-Khalifa, utafiti wa Qasim al-Samrai, Cairo, Dar al-Afaq al-Arabiya, 1421 AH.
  • Ibn Juzi, Abu al-Faraj Abd al-Rahman bin Ali, al-Muntazam fi Tarikh al-Unhlem wa al-Muluk, iliyotafitiwa na Muhammad Abd al-Qadir Atta na Mustafa Abd al-Qader Atta, Beirut, Dar al-Katb al-Alamiya, 1412 AH.
  • Ibn Hazm, Jamrah Ansab al-Arab, Beirut, Dar al-Katb al-Alamiya, 1403 AH.
  • Ibn Khaldun, Abd al-Rahman bin Muhammad, Historia ya Ibn Khaldun, utafiti wa Khalil Shahadah, Beirut, Dar al-Fikr, chapa ya pili, 1408 AH.
  • Ibn Imad Hanbali, Shahab al-Din Abu al-Falah, Shazarat Al-Zahaab fi Akhbar Man Al-Zahaab, utafiti wa Al-Arnaut, Beirut, Dar Ibn Kathir, chapa ya kwanza, 1406 AH.
  • Ibn Qutiba, Abu Muhammad Abdullah bin Muslim, al-Ma'arif, utafiti wa mali ya Akasha, Cairo, Al-Masriyyah Al-Al-Katab, chapa ya pili, 1992.
  • Ibn Kathir, Al-Badaiya na Al-Nahiya, Dar al-Fikr, Beirut, [n.d].
  • Ibn Moskawieh, Abu Ali Moskawieh Al-Razi, Uzoefu wa Mataifa, Utafiti wa Abu Al-Qasim Emami, Tehran, Soroush, 1379.
  • Bukhari, Sahl bin Abdullah, Surr al-Silsilah al-Alawiyyah, Najaf, al-Matabah al-Haydariyyah, 1963.
  • Esfahani, Abulfaraj Ali bin Hossein, Muqatil al-Talbebin, utafiti wa Seyyed Ahmad Saqr, Beirut, Dar al-Marafah,[n.d].
  • Esfahani, Abulfaraj Ali bin Hossein, Al-Aghani, Beirut, Dar Ahya Al-Trath Al-Arabi, 1994.
  • Hossein, Jassim, Historia ya Kisiasa ya Kutokuwepo kwa Imam wa Kumi na Mbili, iliyotafsiriwa na Seyyed Mohammad Taghi Ayatollahi, Tehran, Amir Kabir, 1376.
  • Khuzari, Seyyed Ahmad Reza, Historia ya Ukhalifa wa Abbasid, Tehran, Smit, 2003.
  • Dinouri, Abu Hanifa Ahmad bin Dawood, Akhbar al-Tawwal, utafiti wa Abd al-Moneim Amer, Qom, Mansurat al-Razi, 1368.
  • Dhahabi, Shams al-Din Muhammad bin Ahmad, Tarikh al-Islam na vifo vya watu maarufu na al-Alam, utafiti wa Omar Abd al-Salam Tadmari, Beirut, Dar al-Kitab al-Arabi, toleo la pili, 1413 AH. .
  • Tabari, Muhammad Bin Jarir, Historia ya Mataifa na Al-Muluk, Utafiti wa Muhammad Abul-Fazl Ibrahim, Beirut, Dar al-Trath, 1387 AH.
  • Taqhosh, Sohail, Dawlat Abbasian, iliyotafsiriwa na Hojatullah Jodki, Qom, Taasisi ya Utafiti ya Hozwa na Chuo Kikuu, 1380.
  • Masoudi, Abu al-Hassan Ali bin Hossein, migodi ya Moruj al-Dahab na Al-Jawhar, utafiti wa Asad Daghar, Qom, Dar al-Hijrah, 1409 AH.
  • Masoudi, Ali bin Al-Husain, al-Tanbiyyah na mwongozo, imesahihishwa na Abdullah Ismail al-Sawi, Cairo, Dar al-Sawi, [n.d].
  • Moghadsi, Motahar bin Taher, al-Midah na al-Tarikh, Beirut, Al-Taqfah Al-Diniya School, [n.d].
  • Yaqoubi, Ahmed bin Abi Yaqoob, Tarikh Yaqoubi, Beirut, Dar Sadir, [n.d].
Rudishwa kutoka "https://sw.wikishia.net/w/index.php?title=Al-Hadi_al-Abbasi&oldid=12543"